Dr.Seyyid Hüseyin Zerraki
Zeydi ailesi 12.asırda Selahattin Eyyubiler döneminde Halife Nasır zamanında Kufede yapılan zulümden kaçarak Kufe,Bağdat,Musul,Duhok ve Cizre Botan üzerinden Bitlis’e gelip o zaman Bitlis’e hakim bir Türkmen beyliği olan Dilmaçoğulları beyliğine sığınmışlardır.Bu aile Hz.Muhammed Mustafa (s.a.v) efendimizin torunu Hz.Hüseyin’in oğlu Hz.Zeynel Abidin’in en küçük oğlu olan Hz.Zeydi Şehid’in torunlarıdırlar.Hz.Zeyd bin Ali İslam tarihinde ilk fıkıh,tefsir,hadis kitabının müellifidir.Hz.Zeydi Şehid dedesi Hz Hüseyin gibi zalim emeviler tarafından başı kesilip büyük dedesi Hz.Muhammed Mustafa (s.a.v)’in mübarek kabri şerifi olan Ravzaı Mutahharada asılıp teşhir edilmiştir.Mübarek bedenide Kufe’de hurma kütüğüne anadan üryan çırılçıplak bağlanıp aylarca Kufe sokaklarında teşhir edilmiştir.Daha sonra bunla da yetinmeyip mübarek bedenini yakıp küllerini fırat nehrine savurmuşlardır.Mübarek başının üzerine Türbe yapılmıştır buda Kerbelaya yakın Hille denen yerdedir.Osmanlı Bitlisi 1515 te almıştır.Bu ailenin elinde nesep seceresi mevcuttur,Başbakanlık Osmanlı Arşiv Belgeleri, Osmanlı Tapu Tahrir Belgeleri,Babı Ali Dairei Sadaret Divanı Hümayun evraklarında,Bahrul Ensab evraklarında,Nakibul Eşraf evraklarında,Kadı Sicillerinde kayıtları mevcuttur.Miladi 1540,1570,1610,1694 dedeleri yılları Osmanlı evraklarında Seyyid Nasır,Seyyid İbrahim,Seyyid Zülfikarın kayıtları mevcuttur.Osmanlı kayıtlarında Zeydi ailesinin Yemen ve Hicaz bölgesinden Bitlis’e göç ettiği Mufassal Tapu Tahrir defterlerinde mevcuttur.Evladı Resul olan bu aile Hz Zeyd bin Alinin 20.kuşaktan torunu olan Seyyid Hazal döneminde Kufe’den Bitlis’e gelmişlerdir.7,5 asır Bitliste ikamet etmişlerdir.Zeydi ailesi öncelikle 1. Dünya Harbinde 1914’te Bitlis’ten göç etmeye başlamışlardır.Ağırlıklı olarak 1964’ten sonra özellikle büyük şehirlere göç etmişlerdir.1934 soyadı kanunundan sonra bu ailede farklı soyisim alanlar olmuştur,Bu soyisimler;
Yıldırım,Tahinci,Savur,Gördeal,Kulaksız,Tezcan,Antep, Zülfikar,Kılınç,Sefunç,Zeydanlı(Bütün Zeydanlılar değil Zeydanlıların içerisinde o soyismi almış birkaç aile)Kethüda evi,Durmuşlu evi,Kerkuşlu evi ve Kortolu evi aileleri bu ailedendir.Zeydi ailesi bugün Türkiye’nin özellikle birçok büyük şehirlerinde ikamet etmektedirler.Zeydi ailesinin bugün Irak,Suriye ve Yemen’de hali hazırda bağlantıda oldukları akrabaları mevcuttur.
Bunlardan:Bugün Suriyede Haylil Emin ailesi,Halepte Zeydil Amili Jura ailesi,Bağdatta Yassiri,Batiyh,Vetut ailesi Türkiyede Zeydani Aşiretinin içerisinde Zeydi ailesidir.Yemen,Necef,Hama,Kufe,Şam ve Musulda bu aileden olanlar mevcuttur.
Kaynaklar:
Başbakanlık Osmanlı Arşivi
413 nolu Tapu Tahrir Defteri
1540 Nolu Tapu Tahrir Defteri
109 Nolu Tapu Tahrir Defteri
411 Nolu Bitlis Şeriye Sicilleri
730 Van Bitlis Muş Livaları Tımarları
Bitlis Salnamesi
298 Nolu Bitlis Şeriye Sicil Defteri
1910 Musul Kayıtları
234-235-26 Nolu Bitlis Salnamesi
Bahrul Ensab
Nakibul Eşraf
Muhammed Vasfi Zekeriyya Aşairi Şam
1905 Osmanlı Bağdat Kayıtları
1666-1667 Osmanlı Kadı Sicilleri Bab Mahkemesi 3 Nolu Sicil
1555-1556 Osmanlı Vakıf Kayıtları
DR.SEYYİD HÜSEYİN ZERRAKİ :
DÜNYA SEYYİDLER VE ŞERİFLER KÜLTÜR VE ARAŞTIRMA DERNEĞİ GENEL BAŞKANI